دیابت: علائم، تشخیص و کنترل
دیابت یا بیماری قند خون (ملیتوس) به مجموعه بیماری‌هایی اطلاق میشود که بر شیوه استفاده بدن از قند خون (گلوکز) اثر می‌گذارد. ازآنجایی که گلوکز منبع مهمی از انرژی برای سلول‌های تشکیل دهنده عضلات و بافت‌ها است، ماده‌ای حیاتی برای سلامت بدن به شمار می‌رود. به علاوه گلوکز منبع مهم سوخت مغز نیز محسوب میشود. ابتلا به دیابت، از هر نوعی، به معنای این است که مقدار بسیار زیادی گلوکز در خون وجود دارد، البته علل بروز بیماری متفاوت است. زیاد بودن قند خون عوارضی جدی را به دنبال دارد.
دیابت بیماری مزمنی است که به مراقبت و مداوای مادام‌العمر نیاز دارد. بیماری دیابت عوارض متعددی را به دنبال دارد که بعضی از آنها به پای بیمار آسیب می‌زند. بیماران مبتلا به دیابت در معرض عوارضی جدی مانند عفونت پا قرار دارند. بنابراین مراقبت صحیح از پاه ا، برای مثال انتخاب جوراب دیابتی مناسب، برای پیشگیری از عوارض احتمالی ضروری است.
شرکت محور پزشکی آسیا، با تخصص و تجربه کافی در خصوص توزیع و فروش انواع جوراب‌های دیابت و کفی طبی آماده‌ی ارائه‌ی خدمات مختلف به شما مشتریان عزیز می‌باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا سفارش محصول می‌توانید با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید:
نقش گلوکز
گلوکز – یک قند – یک منبع انرژی برای سلول‌هایی است که ماهیچه‌ها و بافت‌های دیگر را می‌سازند.
گلوکز از دو منبع اصلی تولید میشود : غذا و کبد.
قند به جریان خون جذب میشود و به کمک انسولین وارد سلول‌ها میشود.
کبد شما گلوکز را تولید و انبار میکند.
هنگامی که سطح گلوکز شما پایین است، مانند زمانی که برای مدتی غذا نخورده اید، کبد، گلیکوژن را به گلوکز تجزیه میکند تا سطح گلوکز شما را در یک محدوده نرمال نگه دارد.
انواع دیابت
بیماری دیابت دارای دو نوع اصلی است:
- دیابت نوع 1: سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولید کننده انسولین حمله و آنها را از بین می‌برد.
- دیابت نوع 2: بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند یا سلول‌های بدن به انسولین واکنش نشان نمی‌دهد.
دیابت نوع دو بسیار شایع‌تر از نوع یک است؛ تقریباً 90 % از بیماران بزرگسال مبتلا به بیماری قند خون دچار دیابت نوع دو هستند.
سطح گلوکز خون برخی بانوان در دوران بارداری آن‌قدر بالا است که بدن نمی‌تواند انسولین کافی برای جذب کامل آن تولید کند. این نوع دیابت به دیابت بارداری موسوم است.
علائم دیابت
علائم دیابت متغیر است و به میزان بالا بودن گلوکز بستگی دارد. برخی بیماران، به ویژه بیماران مبتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع دو، در ابتدای بیماری با هیچ گونه علائمی روبرو نمی‌شوند. حال آن که در بیماری دیابت نوع یک علائم معمولاً به سرعت بروز می‌یابد و شدیدتر است.
بعضی از علائم و نشانه‌های دیابت نوع یک و دو به شرح زیر است:
- تشنگی بیشتر
- تکرر ادرار
- گرسنگی شدید
- لاغری غیرقابل توضیح
- وجود کتون در ادرار (کتون فراورده جانبی حاصل از تحلیل رفتن عضلات و چربی است و زمانی در ادرار دیده میشود که انسولین کافی وجود نداشته باشد.)
- خستگی مزمن
- تحریک پذیری و بدخلقی
- تاری دید
- دیر التیام یافتن زخم پای دیابتی
- عفونت‌های مکرر مانند عفونت‌های لثه یا پوست و عفونت‌های واژن
هرچند احتمال ابتلا به دیابت نوع یک در هر سنی وجود دارد، اما این بیماری معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی بروز می‌یابد. دیابت نوع دو شیوع بالاتری دارد و اگرچه می‌تواند تمام گروه‌های سنی را درگیر کند، اما در میان افراد بالای 40 سال شایع‌تر است.
علت دیابت نوع یک
علت دقیق دیابت نوع یک ناشناخته است. چیزی که شناخته شده است این است که شما سیستم ایمنی بدن شما که وظیفه مبارزه با باکتری ها و ویروس های خطرناک را دارد در پانکراس سلول تولید میکند که این موضوع منجر به کاهش و یا از بین رفتن انسولین در بدن شما خواهد شد. در نتیجه شکر به جای انتقال به سلول‌های بدن , در جریان خون شما تشکیل میشود.
تصور میشود که این عوامل توسط ترکیبی از عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی ایجاد می‌شوند , اگرچه این عوامل هنوز نامشخص هستند. اعتقاد بر این است که وزن یک فاکتور مهم در ابتلا به دیابت نوع ۱ باشد.
علت دیابت نوع دو
در مرحله پیش دیابت, که می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود, و در دیابت نوع دو سلول‌های شما به عملکرد انسولین مقاوم می‌شوند و پانکراس شما قادر به ایجاد انسولین کافی برای غلبه بر این مقاومت نیست. به جای اینکه وارد سلول‌های خود شوید که در آنها به آن نیاز دارید , شکر در جریان خون شما ایجاد میشود.
علت دقیق این موضوع هنوز معلوم نیست. هر چند تصور میشود فاکتور های ژنتیکی و محیطی در توسعه دیابت نوع دو در بدن موثر باشند. اضافه وزن به شدت با رشد دیابت نوع ۲ ارتباط دارد , اما همه افراد مبتلا به دیابت نوع دو دچار اضافه وزن نیستند.
عوارض
- مشکلات طولانی مدت دیابت به تدریج رشد می‌کنند. هر چه مدتی بیشتری دیابت داشته باشید – و میزان کمتری قند خون خود را کنترل کنید – ریسک عوارض بالاتر است. در نهایت، مشکلات دیابت ممکن است فلج کننده یا حتی مهلک باشند. عوارض ممکن عبارتند از: بیماری‌های قلبی و عروقی. دیابت به طور چشمگیری خطر بیماری‌های قلبی عروقی از جمله بیماری عروق کرونر را با درد قفسه سینه ( آنژین ) افزایش می‌دهد. مانند: حمله قلبی، سکته و تنگ شدن عروق ( atherosclerosis ). اگر دیابت داشته باشید، بیشتر احتمال دارد که بیماری یا سکته قلبی داشته باشید.
- آسیب عصبی ( نوروپاتی دیابتی )، شکر اضافی می‌تواند به دیواره رگ‌های کوچک خونی ( مویرگ‌ها ) صدمه بزند که اعصاب شما را تغذیه می‌کنند , به خصوص در پاهای شما. این می‌تواند باعث خارش , بی‌حسی , سوزش و یا درد شود که معمولا ً در نوک انگشتان دست یا انگشت شروع میشود و به تدریج به سمت بالا گسترش می‌یابد.
- بدون معالجه , ممکن است حس را در اندام‌های آسیب دیده را از دست بدهید. آسیب به اعصاب مربوط به هضم می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در حالت تهوع , استفراغ , اسهال و یبوست شود. برای مردان ممکن است منجر به اختلال نعوظ شود.
- آسیب کلیه ( نفروپاتی ). کلیه‌ها شامل میلیون‌ها خوشه عروق کوچک است که ضایعات را از خون شما فیلتر می‌کنند. دیابت می‌تواند به این سیستم تصفیه حساس صدمه بزند. آسیب شدید می‌تواند منجر به نارسایی کلیه یا بیماری مزمن کلیه شود که ممکن است نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه باشد.
- آسیب چشمی (رتینوپاتی )، دیابت می‌تواند به رگ‌های خونی شبکیه ( رتینوپاتی دیابتی ) آسیب برساند که به طور بالقوه منجر به نابینایی میشود. دیابت همچنین خطر بیماری‌های جدی دیگر مانند آب مروارید و گلوکوم را افزایش می‌دهد.
- آسیب پا، آسیب عصب در پاها یا جریان ضعیف خون تا پا , خطر احتمال عوارض مختلف در پا را افزایش می‌دهد. بریدگی‌ها و تاول‌ها بدون مداوا باقی می‌ماند. این عفونت‌ها در نهایت ممکن است نیازمند آمپوتاسیون پا یا انگشتان پا باشند.
- شرایط پوستی، دیابت ممکن است شما را بیشتر مستعد مشکلات پوستی از جمله عفونت‌های باکتریایی و قارچی بگذارد.
- کاهش شنوایی، مشکلات شنوایی در افراد مبتلا به دیابت شایع‌تر است.
- بیماری آلزایمر، دیابت نوع دو ممکن است خطر زوال عقل مانند آلزایمر و … را افزایش دهد. هرچه کنترل قند خون شما ضعیف‌تر باشد , ریسک بیشتر میشود. اگرچه نظریه‌هایی در رابطه با چگونگی ارتباط این اختلالات وجود دارد , اما تاکنون ثابت نشده است. علایم افسردگی در افراد مبتلا به دیابت نوع یک و دیابت نوع دو شایع است. از طرف دیگر افسردگی می‌تواند بر مدیریت عوارض دیابت تاثیر بگذارد.
خطرات دیابت
عوامل خطر دیابت بستگی به نوع دیابت دارد.
عوامل خطر دیابت نوع یک
اگرچه علت دقیق ابتلا به دیابت نوع یک ناشناخته است، عواملی که احتمالاً خطر افزایش آن را نشان می دهد عبارتند از:
- زمینه خانوادگی: تاریخچه خانوادگی. اگر یک والد یا خواهر یا برادر شما دیابت نوع ۱ داشته باشد، ریسک شما افزایش می‌یابد.
- عوامل محیطی. شرایطی مانند قرار گرفتن در برابر یک بیماری ویروسی می‌تواند در دیابت نوع ۱ نقش داشته باشد.
- حضور سلول‌های سیستم ایمنی مخرب ( autoantibodies ). برخی اوقات اعضای خانواده فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ برای تست دیابت نوع ۱ آزمایش می‌شوند. اگر این آنتی بادی ها را داشته باشند، خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ در شما را افزایش میابد. اما همه کسانی که این آنتی بادی ها را دارند دیابت را توسعه می‌دهند.
- جغرافیا. برخی از کشورها مانند فنلاند و سوئد دارای نرخ بالاتری از دیابت نوع ۱ هستند.
عوامل خطر ابتلا به پیش دیابت و دیابت نوع دو
محققان به طور کامل درک نمی‌کنند که چرا برخی افراد مبتلا به دیابت نوع دوم و انواع دیگر آن هستند. روشن است که عوامل معینی ریسک را افزایش می‌دهند , از جمله :
وزن، هرچه بافت چربی بیشتری داشته باشید سلول های شما نسبت به انسولین مقاوم تر می شوند.
عدم فعالیت، هرچه کم‌تر فعال باشید, خطر ابتلای شما بیشتر است. فعالیت فیزیکی به شما کمک میکند وزن خود را کنترل کنید , از گلوکز به عنوان انرژی استفاده کرده و سلول‌های خود را نسبت به انسولین حساس تر کنید.
تاریخچه خانوادگی، اگر یک والد یا خواهر یا خواهر شما دیابت نوع ۲ داشته باشد، ریسک شما افزایش می‌یابد.
نژاد. اگرچه این موضوع هنوز نامشخص است، اما روشن نیست که چرا، مردم نژادهای خاص از جمله مردم سیاه، اسپانیولی، هندی‌ها، و آسیایی – آمریکایی‌ها – در معرض خطر بالاتری قرار دارند.
سن، ریسک ابتلای شما وقتی مسن‌تر می‌شوید افزایش پیدا میکند. این ممکن است به این دلیل باشد که شما در سنین بالاتر تمایل کمتری به ورزش دارید، توده عضلانی خود را از دست داده و به اندازه سن خود وزن اضافه می کنید. اما دیابت نوع ۲ در میان کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان افزایش می‌یابد.
دیابت نوع ۱. اگر هنگامی که باردار هستید دیابت حاملگی بگیرید، ریسک ابتلا به پیش دیابت و دیابت نوع ۲ بعد از آن افزایش می‌یابد. اگر یک کودک به وزن بیش از ۹ پوند ( ۴ کیلوگرم ) به دنیا آوردید نیز در معرض خطر دیابت نوع ۲ قرار دارید.
سندرم تخمدان پلی کیستیک، برای زنان، داشتن سندرم تخمدان پلی کیستیک – یک وضعیت رایج است که با دوره‌های قاعدگی غیر منظم مشخص میشود، رشد موی اضافی و چاقی – ریسک ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد.
فشار خون بالا، داشتن فشار خون بالای 140 / ۹۰ میلیمتر جیوه ( Hg ) با خطر افزایش دیابت نوع ۲ مرتبط است.
سطح غیر عادی کلسترول و تری‌گلیسیرید، اگر سطح پایینی از لیپوپروتئین با چگالی بالایی داشته باشید ( HDL )، خطر دیابت نوع ۲ بالاتر است.
تری‌گلیسیرید نوع دیگری از چربی است که در خون حمل میشود. افراد با سطح بالایی از تری‌گلیسیرید ها خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش داده‌اند. پزشک شما می‌تواند میزان کلسترول و تری‌گلیسیرید شما را به شما نشان دهد.
تشخیص و آزمایش
- قند خون پلاسما در حالت ناشتا: این آزمایش خون صبح با معده خالی انجام میشود. میزان 126 mg/dl یا بیشتر قند خون در بیش از یک آزمایش نشان دهنده ابتلا به دیابت است.
- قند خون تصادفی: این آزمایش خون را می‌توان هر زمان در روز انجام داد و نیازی به ناشتا بودن بیمار ندارد. میزان 200 mg/dl یا بیشتر قند خون نشان دهنده ابتلا به قند خوناست.
علائم مشکل در هر نوع دیابت
از آنجا که عوامل زیادی می توانند بر قند خون شما تأثیر بگذارد، ممکن است بعضی اوقات مشکلاتی ایجاد شود که نیاز به مراقبت فوری دارند، مانند:
قند خون بالا (قند خون):قند خون شما به دلایل زیادی از جمله خوردن زیاد، بیمار بودن یا عدم مصرف داروی کاهش دهنده قند خون به دلایل زیادی افزایش می یابد.
میزان قند خون خود را طبق دستور پزشک بررسی کنید و مراقب علائم و علائم قند خون باشید – ادرار مکرر، افزایش تشنگی، خشکی دهان، تاری دید، خستگی و حالت تهوع. اگر به قند خون مبتلا هستید، باید برنامه غذایی، داروها یا هر دو را تنظیم کنید.
افزایش کتون در ادرار شما (کتواسیدوز دیابتی): اگر سلول های شما نیاز به انرژی داشته باشند، بدن شما ممکن است شروع به تجزیه چربی کند. این باعث تولید اسیدهای سمی موسوم به کتون می شود. مراقب از بین رفتن اشتها، ضعف، استفراغ، تب، درد معده و نفس شیرین و میوه ای باشید. می توانید با کیت تست بدون نسخه ادرار خود را برای بررسی کتون های اضافی امتحان کنید. اگر کتون اضافی در ادرار دارید، سریعاً با پزشک خود مشورت کنید یا به دنبال مراقبت های اضطراری باشید. این بیماری در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر دیده می شود.
Hyperglycemic hyperosmolar nonketotic syndrome: نشانه های این بیماری خطرناک شامل قند خون بیش از 600 میلی گرم در دسی لیتر (33.3 میلی مول در لیتر)، خشکی دهان، تشنگی شدید، تب، خواب آلودگی، سردرگمی، کاهش بینایی و توهم است.
سندرم هایپراسمولار ناشی از قند خون بسیار بالا است خون شربت مانند را به وجود می آورد. این بیماری در مبتلایان به دیابت نوع 2 مشاهده می شود. در صورت بروز علائم یا نشانه های این بیماری، با پزشک خود تماس بگیرید یا فورا به پزشک مراجعه کنید.
قند خون پایین (هیپوگلیسمی). اگر سطح قند خون شما از حد سالم مورد نظر پایین بیاید، به عنوان قند خون پایین (هیپوگلیسمی) شناخته می شود. اگر در حال مصرف داروهایی هستید از جمله انسولین که قند خون را کاهش می دهد، ممکن است قند خون به دلایل زیادی از جمله فراموش کردن یک وعده غذایی و فعالیت بدنی بیشتر از حد معمول کاهش یابد. خون پایین همچنین اگر مقدار زیادی انسولین یا مقدار زیادی داروی کاهش دهنده قند خون که باعث ترشح انسولین توسط لوزالمعده می شود مصرف کنید بروز میکند.
سطح قند خون خود را مرتّباً بررسی کنید و علائم و نشانه های قند خون پایین را کنترل کنید: تعریق، لرزش، ضعف، گرسنگی، سرگیجه، سردرد، تاری دید، تپش قلب، تحریک پذیری، گفتار کم خوری، خواب آلودگی، گیجی، غش و تشنج از جمله این علایم هستند. قند خون پایین با کربوهیدرات های به سرعت جذب شده مانند آب میوه یا قرص های گلوکز مداوا می شود.
سلام. مطلب عالی درباره دیابت چیست گذاشتید. ممنون