زخم واریسی چیست؟
زخم واریسی و راه های درمان و جلوگیری | محور پزشکی آسیا
زمانی که یک زخم روی پوست ایجاد می‌شود، پوست شکافته شده و گوشت زیر آن نمایان می‌شود. زخم پای واریسی شایع‌ترین انواع زخم‌های پوستی هستند. این زخم‌ها غالباً در بالای مچ پا ایجاد می‌شوند. معمولاً این زخم‌ها در افراد سالخورده ایجاد شده و بیشتر در بین زنان شیوع دارد. احتمال ایجاد زخم های پای واریسی با افزایش سن بالا می‌رود و از هر 1000 فرد سالخورده که در دهه 80 زندگی خود هستند 20 نفر دچار این زخم‌ها می‌شوند. برخی از این زخم‌ها بدون درد بود و برخی از انواع آن نیز دردناک هستند. در صورتی که این زخم‌ها تحت مداوا قرار نگیرند ممکن است بزرگ‌تر شده و برای پاها مشکل ایجاد کنند. همچنین ممکن است در اطراف این زخم‌ها پوست ملتهب شده و درماتیت ایجاد شود.
مطالب مفید:
زخم پای واریسی بیشتر در میان سالخوردگان شیوع دارد. مهم‌ترین بخش درمان این زخم‌ها استفاده از باندهای فشاری است که باید به طور صحیح توسط پرستار روی زخم‌ها بسته شوند. تا آنجا که می‌توانید فعال باشید اما در زمان استراحت پاهای خود را بالا نگه دارید. اقدامات درمانی دیگر مانند پیوند پوست یا جراحی‌های وریدی ممکن است در برخی موارد توصیه شوند. پس از التیام زخم پای واریسی شما باید هر روز از جوراب‌های پیشگیری استفاده کنید تا از عود مجدد زخم‌ها پیشگیری شود.
محور پزشکی آسیا، مرکز تخصصی ارائه و فروش انواع جوراب‌های طبی، با تجربه و دانش کافی در خصوص معرفی بهترین انواع جوراب‌های طبی مانند جوراب پیشگیری و جوراب واریس ، آماده ارائهٔ انواع خدمات به شما می‌باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره‌های ما تماس بگیرید.
علت ایجاد زخم واریسی
ریشه این مشکل؛ افزایش فشار خون در سیاهرگ‌های قسمت پایینی پا است که باعث نشت خون از داخل رگ‌ها به زیر پوست می‌شود. این عارضه باعث ایجاد تورم، نازک شدن و آسیب‌دیدگی پوست می‌شود. پوست آسیب‌دیده ممکن است در نهایت شکسته شده و به زخم واریس پا تبدیل شود.
این افزایش فشار خون در سیاهرگ‌های ساق پا به دلیل تجمع خون در سیاهرگ‌های سطحی‌تر زیر پوست اتفاق می‌افتد. خون به دلیل آسیب‌دیدگی دریچه‌های سیاهرگ‌های بزرگ‌تر به دلیل لخته شدن خون (ترومبوز) در عروق در گذشته یا ابتلا به واریس در زیر پوست جمع می‌شود. قدرت جاذبه نیز باعث می‌شود که خون در سیاهرگ آسیب‌دیده روبه پایین جریان یافته و در رگ‌های پایینی جمع شود.
علائم و نشانه‌ها
زمانی که خون در سیاهرگ‌های قسمت پایین ساق پا جمع می‌شود، سلول‌های خونی به سمت زیر پوست و بافت‌های دیگر نشت پیدا می‌کنند. این موضوع باعث ایجاد خارش، نازک شدن پوست و یا ایجاد تغییراتی در پوست می‌شود که به آن درماتیت استاز گفته می‌شود. این اولین نشانه ابتلا به نارسایی وریدی است. برخی از علائم اولیه دیگر نیز عبارتند از:
- تورم، سنگینی و برآمدگی پا
- تبدیل شدن رنگ پوست به قرمز تیره، بنفش، قهوه‌ای و سخت شدن پوست (این علامت تجمع خون در زیر پوست است)
- خارش و احساس گزگز
- زخم‌های سطحی قرمز رنگ که در برخی موارد با بافت زرد رنگی پوشیده شده‌اند.
- ناهمواری در اطراف زخم
- ممکن است پوست اطراف براق، سفت و گرم شده یا تغییر رنگ دهند.
- درد پا
- اگر زخم پا عفونی شود ممکن است بوی بدی ایجاد شده و از زخم چرک تخلیه شود.
احتمال ابتلا به زخم‌های پای واریسی در چه کسانی وجود دارد؟
عواملی که احتمال ابتلا به زخم واریسی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- ابتلا به واریس
- سابقه لخته شدن خون در ساق پا (ترومبوز سیاهرگ‌های عمقی)
- انسداد عروق لنفاوی که باعث تجمع مایع در ساق پا می‌شود.
- افزایش سن، زن بودن یا داشتن قد بلند
- سابقه ابتلا به نارسایی وریدی در خانواده
- چاقی و اضافه وزن
- بارداری
- استعمال دخانیات
- نشستن یا ایستادن به مدت طولانی (معمولاً برای یک هفته)
- شکستگی استخوان ساق پا یا جراحات جدی دیگر مانند سوختگی یا آسیب‌دیدگی عضلات
تشخیص
معمولاً ظاهر زخم واریسی مشابه هم هستند. غالباً تفاوت ظاهر زخم‌ها به دلیل مشکلات دیگر مانند گردش ضعیف جریان خون یا مشکلات عصبی است.
رد ابتلا به گردش ضعیف جریان خون به عنوان یک دلیل با اندازه‌گیری فشار خون در مچ پا و بازو توسط پزشک یا پرستار انجام می‌شود. فشار خون اندازه‌گیری شده در مچ پا اگر بر فشار خون اندازه‌گیری شده در بازوها تقسیم شود شاخص فشار بازو مچ پا (ABPI) به دست می‌آید. اگر این شاخص پایین باشد (کمتر از 0.8) نشانه این است که احتمال ایجاد این زخم‌ها به دلیل ضعف گردش جریان خون (بیماری عروق محیطی) بیش از احتمال ابتلا به زخم‌های واریسی است. دانستن این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا روش‌های درمان هر کدام از این بیماری‌ها متفاوت از دیگری است. شاخص ABPI ممکن است هر شش ماه یک مرتبه یا تا زمان بهبودی گردش جریان خون مورد ارزیابی قرار گیرد.
بیشتر بخوانید:
برخی آزمایش‌های خون و ادرار نیز ممکن است برای رد احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند کم‌خونی، دیابت، بیماری‌های کلیه و روماتیسم مفصلی انجام شوند که ممکن است باعث ایجاد یا تشدید برخی زخم‌های پوستی شوند. در موارد پیچیده ممکن است نیاز به انجام سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی نیز برای بررسی نقشه گردش خون در ساق پا باشد.
درمان زخم واریس
استفاده از جوراب‌های فشاری
جوراب فشاری مهم‌ترین بخش درمان است. هدف از استفاده از این جوراب‌ها مقابله با فشار خون بالا در سیاهرگ‌های ساق پا است. با استفاده از این جوراب‌ها احتمال بهبود زخم های واریسی بسیار بالا می‌رود. زمانی که جوراب‌ها پوشیده می‌شوند فشار در مچ پا بالا رفته و به صورت ملایم هر چه به سمت زانو و ران می‌رود کاهش می‌یابد.
ارتفاع و فعالیت
در صورت امکان زمانی که استراحت می‌کنید سعی کنید که پاهای خود را بالا نگه دارید به خصوص اگر ساق پای شما ورم کرده است. هدف از این کار این است که به قدرت جاذبه اجازه دهید تا به کشیدن خون جمع شده در مسیر صحیح یعنی به سمت قلب کمک کند. با این کار تورم ساق پا کاهش یافته و فشار خون در سیاهرگ‌های ساق پا کم می‌شود. سعی کنید 3 تا 4 مرتبه در طول روز و هر مرتبه به مدت 30 دقیقه دراز کشیده و پاهای خود را بالا نگه دارید. برای مثال در رختخواب دراز کشیده و یک یا دو بالش در زیر پای خود قرار دهید. در بقیه مدت طول روز تا آنجا که می‌توانید فعال بوده و به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید. در صورت امکان به طور مرتب پیاده‌روی کنید اما به مدت طولانی روی پاهای خود نایستید.
زمانی که در هنگام شب می‌خوابید سعی کنید پاهای خود را بالا نگه دارید. شما می‌توانید از چند بالش زیر پاهای خود استفاده کنید.
روش‌های درمانی دیگر
در برخی افراد بیماری‌های دیگر مانند کم‌خونی، سوءتغذیه، تورم ساق پا و بیماری‌های دیگر ممکن است باعث کاهش سرعت روند بهبودی زخم های واریسی شوند. در این موارد ممکن است نیاز به انجام اقدامات درمانی دیگر نیز باشد که برخی از این اقدامات عبارتند از:
- ترک سیگار: در صورتی که شما سیگار می‌کشید. مواد شیمیایی موجود در سیگار ممکن است در روند بهبودی زخم‌ها اختلال ایجاد کنند.
- مصرف آنتی‌بیوتیک در برخی موارد برای یک مدت کوتاه تجویز می‌شود. در صورتی که بافت‌های اطراف زخم‌ها دچار عفونت شده باشند آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.
- مسکن‌ها نیز می‌توانند به کاهش درد زخم‌ها کمک کنند.
- مراقبت‌های پوستی: پوست اطراف زخم‌ها غالباً متورم و پوسته‌پوسته است. پزشک یا پرستار ممکن است استفاده از برخی کرم‌ها را برای کاهش تورم تجویز نمایند.
- تغییر در رژیم غذایی در صورتی که رژیم غذایی شما مناسب نباشد. همچنین در صورتی که شما اضافه وزن داشته باشد کاهش آن می‌تواند در بهبود زخم‌ها مؤثر باشد. چاقی نیز یکی از عواملی است که ممکن است باعث ایجاد زخم‌های واریسی در ساق پا شود.
- مصرف قرص آهن یا اقدامات درمانی دیگر برای درمان کم‌خونی
- انجام عمل جراحی برای درمان واریس یا عروق بیمار دیگر نیز در برخی موارد توصیه می‌شود. با انجام این عمل‌ها فشار خون جمع شده در سیاهرگ‌ها اصلاح شده و روند بهبودی زخم‌ها تسریع می‌شود.
بیشتر بخوانید
جلوگیری از زخم شدن واریس
معمولاً زخم‌های واریسی پس از بهبودی دوباره عود می‌کنند. برای پیشگیری از ایجاد دوباره این زخم‌ها شما باید حداقل به مدت 5 سال پس از بهبود زخم‌ها از جوراب‌های فشاری در طول مدت روز استفاده کنید. با این کار با افزایش فشار در سیاهرگ‌هایی که باعث ایجاد زخم‌های پای واریسی شده‌اند مقابله می‌کنید. شما باید هر شش ماه یک مرتبه جوراب‌های خود را نو کنید زیرا حالت الاستیکی آنها به مرور زمان از بین می‌رود. جوراب‌های واریسی ممکن است به صورت تجویزی تهیه شوند، این جوراب‌ها را می‌توانید از داروخانه‌ها نیز خریداری کنید. این جوراب‌ها سایزها مختلفی دارند. جوراب‌ها فشاری برای پیشگیری از ایجاد زخم پای واریسی معمولاً تا زانو بوده و کمتر طول آنها تا ران‌ها می‌رسد.
کلید واژه : اسکلروتراپی ، عکس زخم واریس ، زخم شدن واریس